Henryk Sławik odznaczony pośmiertnie Orderem Orła Białego

Henryk Sławik jest bohaterem trzech narodów: polskiego, żydowskiego i węgierskiego. Podczas II wojny światowej tysiące ludzi zawdzięczało mu życie. Wielu z nich przetrwało tylko dlatego, że w pieniądze i dokumenty zaopatrzył ich bohaterski Ślązak, który w czasie II wojny światowej na Węgrzech uratował życie ok. 5 tys. Żydów i pomógł dziesiątkom tysięcy polskich uchodźców.

Niektórzy jego współpracownicy mieli mu za złe, że pomagał Żydom, choć miał pomagać Polakom. W odpowiedzi stwierdził: – Dobrym Polakiem jest ten, kto trzyma się biblijnej zasady: „nie czyń bliźniemu, co tobie niemiłe”. A o złych Polakach nie warto mówić.

Przebywającym na Węgrzech polskim Żydom Sławik zmieniał nazwiska i załatwiał świadectwa chrztu, a setkę żydowskich dzieci umieścił w katolickim sierocińcu w Vacu.

Gdy wiosną 1944 r. rządy znalazły się w rękach miejscowych faszystów, los polskiego dyplomaty był przesądzony. Ostrzeżony przed grożącym mu aresztowaniem zaczął się ukrywać, ale zadenuncjowany przez znajomego Polaka wpadł w ręce gestapo. W tym roku mija 66 lat od śmierci Henryka Sławika, którego postać często jest porównywana ze szwedzkim bohaterem Raoulem Waldenbergiem. Sławik zginął z rąk hitlerowców 25 lub 26 sierpnia 1944 r. w obozie koncentracyjnym w Mauthausen.

O honory dla Sławika jako pierwszy postarał się Zvi Henryk Zimmermann – w Budapeszcie prawa ręka polskiego delegata, a po utworzeniu państwa izraelskiego wiceprzewodniczący Knesetu. W 1988 r. przyjechał do Polski i przez ogłoszenie odnalazł żonę i córkę Henryka Sławika. Dwa lata później Sławik otrzymał tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

W 2004 r. prezydent Aleksander Kwaśniewski nadał bohaterowi Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, a radni Katowic nadali jego imię jednemu z miejskich rond. Został też patronem szkół w Jastrzębiu Zdroju i Katowicach.

W tym roku w czwartek 25 lutego był Katowicach obchodzony Dzień Węgierski, poświęcony pamięci Henryka Sławika . Honorowy patronat nad uroczystością objęli prezydenci: Polski Lech Kaczyński i Węgier Laszlo Solyom. Wieczorem z ich udziałem w katowickiej Akademii Muzycznej odbył się uroczysty koncert „Polacy Węgrom”.

Dzień Węgierski w Katowicach zorganizował miejscowy Urząd Miasta oraz stowarzyszenie „Henryk Sławik – Pamięć i Dzieło”, przy współpracy z trzema katowickimi uczelniami: Uniwersytetem Śląskim, Akademią Muzyczną i Akademią Sztuk Pięknych.

Zwieńczeniem i najważniejszym wydarzeniem Dnia Węgierskiego w Katowicach był wieczorny koncert z udziałem prezydentów obu państw, organizowany dla uczczenia 70. rocznicy wychodźstwa polskiego na Węgrzech. Podczas koncertu wręczone zostały nadane pośmiertnie odznaczenia dla osób zaangażowanych w ratowanie polskich uchodźców na Węgrzech. Oprócz Orderu Orła Białego, nadanego Henrykowi Sławikowi, prezydent odznaczył pośmiertnie jego węgierskiego współpracownika, Józsefa Antalla seniora Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.