Spotkanie z Redaktorem Danielem Passentem

Urodził się w kwietniu 1938 roku w rodzinie żydowskiej w Stanisławowie. Kiedy zaczęła się wojna, w celu zapewnienia mu bezpieczeństwa, rodzice rozdzielili się z nim. Opiekowało się nim szereg ludzi, Polaków i Żydów, dzięki czemu przeżył okupację. Natomiast jego rodzice w 1944 roku zostali zadenuncjowani Niemcom w kolejce linii Otwockiej, w okolicy Radości. Po wojnie wychowywała go siostra ojca z mężem. Studiował w Leningradzie, Warszawie i Princeton. Działalność dziennikarską rozpoczął w 1956 roku, jeszcze jako student. Starszy kolega, dziś profesor, Andrzej Garlicki polecił go Marianowi Turskiemu, który wtedy kierował Sztandarem Młodych. W 1958 roku obaj przeszli do Polityki i do dziś z nią współpracują. W międzyczasie był też ambasadorem w Chile.
Nasz gość Ĺźalił się, Ĺźe ostatnio często chodzi na Powązki - „wszyscy przyjaciele umierają”. Wtedy padło zaproszenie - proszę przychodzić do nas, my jesteśmy nieśmiertelni. „Ja teĹź jestem nieśmiertelny, bo w jednym piśmie, Polityce, pracuję juĹź 60 lat - odpowiedział Daniel Passent. Niestety sprzedaĹź czasopism papierowych szybko spada, Polityki teĹź. Tak, Ĺźe przyszłość takich gazet jest pod wielkim znakiem zapytania”. Sprzeciwiłam się temu stwierdzeniu, bo moĹźna czytać ich wersję elektroniczną.
Poprosiliśmy naszego gościa o ocenę obecnej sytuacji w kraju. Salon Daniela Passenta w TOKFM został zlikwidowany. Teraz od godziny 20 są tam prowadzone rozmowy ze słuchaczami. „Natomiast w kraju widać ogromny chaos - Polska nierządem stoi. Nieprzygotowane obchody 100 rocznicy odzyskania niepodległości. Narodowcy są zwarci i gotowi, a ich pochĂłd, dzięki ustawie o imprezach cyklicznych, będzie legalny. Ludzie wybierają się do Warszawy, by przyjrzeć się spodziewanej rozrĂłbie. Pani Prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz zakazała pochodu narodowcĂłw (jak się okazało nieskutecznie) i w ten sposĂłb otworzyła furtkę prezydentowi i premierowi do włączenia się do organizacji ogĂłlnonarodowego pochodu”.
Widział Pan jak się do nas wjeĹźdĹźa, jeden szlaban, drugi, policja, karetka pogotowia. Wraca na wokandę proces Grossa. Co Pan o tym sądzi? Uciekać pĂłki moĹźna? Tylko Ĺźe w naszym wieku jest na to za późno. Na co Passent odpowiedział: „jak państwo wiecie, nasza władza jest mocno narodowa. Oni są bardzo wraĹźliwi na punkcie reputacji narodu polskiego. Zdaniem niektĂłrych nacjonalizm i antysemityzm to choroba nie do wyleczenia poniewaĹź sprawia przyjemność samym chorym. Moim zdaniem antysemityzm w Polsce nie jest bardzo powszechny, jest podskĂłrny, wyciszony, taki soft. Przed wojną był silniejszy. Były pogromy, a teraz juĹź nie ma pogromĂłw, bo nie ma ĹťydĂłw. Polityka historyczna to konik obecnej władzy. Polacy zawsze byli i bohaterami i ofiarami. Z drugiej strony bardzo popularne są festiwale kultury Ĺźydowskiej. Po 1989 roku Ĺźycie kulturalne Ĺźydowskie jest bardzo intensywne. Są prowadzone badania naukowe dotyczące okresu okupacji, są potępiane, ale są. Słyszy się opinie: dlaczego za nasze pieniądze piszą Ĺşle o Polakach?.”
„Mamy róşne doświadczenia osobiste - mĂłwił dalej Daniel Passent. Ktoś potrafi się wobec nas zachować nieprzyjaĹşnie. W młodości miałem dziewczynę, ktĂłrej rodzice nie zgodzili się na zięcia „nie Polaka”. Podobnie było z moim awansem na stanowisko zastępcy naczelnego redaktora, bo byłoby to Ĺşle odebrane.”
Co Pan myśli o Pietrzaku - pada pytanie z sali. „Silnie związał się z Solidarnością i odmĂłwił współpracy z ówczesną władzą. Planował postawienie łuku triumfalnego dla uczczenia Cudu nad Wisłą. Współpraca z nim w kabarecie Pod Egidą była doskonała. NiektĂłrzy przechodzą z jednej krańcowości w drugą. Wiktor Woroszylski przeszedł do opozycji jeszcze przed przemianami, z tą samą pasją jak kiedyś był komunistą, stał się antykomunistą. NiektĂłrzy kiedyś byli aktywnymi komunistami i potem się wyciszyli”.
„Teraz najmniej lubianym narodem w Polsce są Arabowie. Dziś oni są tak widoczni, jak przed wojną byli widoczni Ĺťydzi. NarĂłd Polski pokazał swoje oblicze - ksenofobiczne, katolickie, prawicowe. Dlatego wygrał Kaczyński. Czy to się da cofnąć? MoĹźe da się naprawić sądy. MoĹźe Kościół straci swoje wpływy. Na długą metę pewnie będzie lepiej, ale my tego nie zaznamy”.
Cenzura - czy dziś działa, czy nie. „Myślę, ze działa wewnętrzna cenzura”. MoĹźe to jest profil pisma czy radia, a nie cenzura. Dziennikarz, ktĂłry ma poglądy sprzeczne z profilem gazety nie moĹźe w niej drukować. Daniel Passent odpowiada - „pewien rodzaj cenzury nadal istnieje. Do Rzeczy nie wydrukuje artykułu pozytywnego o Grossie. Trudno ruszyć tabu Rosji. Rząd mĂłgłby zrobić festiwal kultury rosyjskiej. Ale u nas się mĂłwi - niech pierw oddadzą Krym, to wtedy mogą sobie tu tańczyć. Skąd się rekrutują zwolennicy PiS? Nie spośrĂłd nas. Byliśmy ukąszeni ideologią komunistyczną. Ci inni chodzili do Paxu czy Rejtana. U nas w klasie nie było PolakĂłw w sensie endeckim, narodowościowym”.

Dalej spotkanie zamieniło się w swobodną rozmowę.

Przy pisaniu sprawozdania korzystałam z elektronicznego zapisu spotkania.

Aleksandra Kopystyńska

<< powrĂłt


wersja do druku

Nasz rachunek: Bank PEKAO S.A., IV O. W-wa, nr: 08 1240 1053 1111 0000 0441 1204
Nasz KRS: 0000097668