W dniach 24 - 26 listopada 2010 roku w Centrum Szkoleniowym w SulejĂłwku Ośrodek Rozwoju Edukacji wspĂłlnie ze Stowarzyszeniem „Dzieci Holocaustu” w Polsce i ŝydowskim Instytutem Historycznym im. Emanuela Ringelbluma, przy wsparciu merytorycznym Biura Edukacji Instytutu Pamięci Narodowej i Muzeum Historii ĹťydĂłw Polskich, zorganizowały kolejne szkolenie dla nauczycieli, przygotowujące do obchodĂłw „Dnia pamięci o Holokauście i przeciwdziałaniu zbrodniom przeciwko ludzkości”

W tym roku po raz pierwszy tematem szkolenia były powojenne losy „dzieci Holokaustu”. Zainteresowanie nauczycieli tą tematyką przeszło nasze oczekiwania. Liczba chętnych do udziału w szkoleniu przekroczyła liczbę dostępnych miejsc, tak Ĺźe musiała powstać lista rezerwowa. Zaproponowany program szkolenia był bardzo atrakcyjny i został obsadzony przez wybitnych specjalistĂłw.

Zajęcia rozpoczęły się w środę o godzinie 14.00 od przedstawienia programu, celu szkolenia i zawiązania grupy. Podczas tej części zajęć pierwsza zabrała głos pani Ewa Bobińska - kierownik Pracowni Edukacji Obywatelskiej Ośrodka Rozwoju Edukacji, ktĂłra opowiedziała o początkach projektu „Pamięć dla przyszłości”, o tym, jak w 2003 roku przyszły do niej panie ElĹźbieta Ficowska i Joanna Sobolewska - Ăłwczesna przewodnicząca i wiceprzewodnicząca Stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu”, i zaproponowały współpracę. W pierwszym projekcie ogłoszono konkurs na scenariusz filmowy, opisujący losy osoby ocalonej z Zagłady, i do udziału zaproszono uczniĂłw i nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych. WĂłwczas zdobywcy dwĂłch pierwszych miejsc - uczniowie i ich opiekunowie w nagrodę pojechali do Waszyngtonu.

Z kolei pani Aleksandra Leliwa-Kopystyńska ze Stowarzyszenia uzasadniła wybĂłr tematu szkolenia. „Dzieci Holocaustu” mają dzisiaj od 65 do 84 lat, więc całe swoje dorosłe Ĺźycie przeĹźyły po wojnie. Wskazała na to, kiedy i jak kształtowała się ich toĹźsamość, jaki wpływ na ten proces miał powojenny polski antysemityzm. Obecnie te problemy są badane przez socjologĂłw, kulturoznawcĂłw, judaistĂłw, etnologĂłw, antropologĂłw i historykĂłw, zatem warto je poruszyć w działaniach z zakresu edukacji obywatelskiej.

Jako trzecia wystąpiła pani Edyta Kurek, zastępca dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma, która podkreśliła, jak wielką wagę ŻIH przywiązuje do edukacji i jak bliski jest mu temat tegorocznego szkolenia.

Po oficjalnym otwarciu szkolenia zaczęły się zajęcia. Pani Monika Koszyńska z IPN miała wykład o motywach ratowania Żydów, szczególnie dzieci żydowskich. Swoją wiedzę na ten temat czerpała z informacji o polskich Sprawiedliwych. Po wykładzie poprowadziła warsztaty, mówiąc o dzieciach żydowskich w czasie Zagłady.

Po kolacji pani Ewa Babińska z ORE mĂłwiła o realizacji projektĂłw związanych z obchodami dnia pamięci o Holokauście, a następnie pani Barbara Turalska z SDH pokazała słuchaczom krĂłtkie filmy zrealizowane przez uczniĂłw, ktĂłre uzyskały nagrody i wyróşnienia w ubiegłorocznym konkursie przeprowadzonym w ramach projektu „Pamięć dla przyszłości” oraz zaprezentowała filmy dotyczące tematyki szkolenia, zrealizowane przez profesjonalnych twĂłrcĂłw.

25 listopada rano pani Wiesława Młynarczyk z IPN wygłosiła wykład o szkolnictwie Ĺźydowskim, prowadzonym przez Centralny Komitet ĹťydĂłw w Polsce, po czym poprowadziła warsztaty na temat antysemityzmu w powojennej Polsce. Po przerwie na kawę nauczyciele zostali podzieleni na dwie grupy, w ktĂłrych uczestniczyli w warsztatach dotyczących „Kampanii antysyjonistycznej w latach 1967/68”. Warsztaty poprowadziła pani Katarzyna Kulińska z Muzeum Historii ĹťydĂłw Polskich. Tego samego dnia, po obiedzie, wysłuchaliśmy bardzo ciekawego wykładu pani dr Alicji Całej z ŝIH. Pani Cała mĂłwiła „O problemie antysemityzmu w powojennej Polsce”. Wykład ilustrowany licznymi nazwiskami i faktami szczegĂłlnie zaciekawił nauczycieli historii.

Po przerwie na kawę wystąpiła pani dr Helena Datner z ŝIH. W krĂłtkim wykładzie powiedziała o róşnych formach kształtowania toĹźsamości „dzieci Holokaustu” i modelach tej toĹźsamości po Szoa i roku 1968. Następnie poprowadziła panel z przedstawicielkami trzech pokoleń. Panelistkami były panie: Aleksandra Leliwa-Kopystyńska - „dziecko Holocaustu”, Anna Dodziuk - reprezentantka i jedna z załoĹźycielek Stowarzyszenia Drugiego Pokolenia oraz Ania Ciszewska - dwudziestokilkuletnia reprezentantka trzeciego pokolenia. MĂłwiły one o swojej toĹźsamości, do ktĂłrej kaĹźda z nich inaczej dochodziła. Najmniej problemĂłw tej natury miała pani Ciszewska, ktĂłra jest świadomą polską ĹťydĂłwką. Jej toĹźsamość Ĺźydowska nigdy nie „uwierała”.

Po kolacji wystąpiła jeszcze pani Noemi Bażanowska z Muzeum Historii Żydów Polskich. W swoim wykładzie mówiła o powrocie do dzieciństwa dzieci, które przeżyły koszmar getta czy tułaczki i ukrywania się, a po wojnie trafiły do domów dziecka.

26 listopada rano nauczyciele wysłuchali wykładu pana Piotra Kowalika, kierownika Centrum Edukacyjnego Muzeum Historii Żydów Polskich, który mówił o doświadczeniu otwartej edukacji żydowskiej w szkole Laudera-Morasza w Warszawie. Po przerwie kawowej pani Kamila Dąbrowska, także z MHŻP, opowiadała o losach emigracji pomarcowej.

Przedostatnim punktem szkolenia było spotkanie ze świadkami historii. O swoich wojennych i powojennych losach, kształtowaniu się toĹźsamości i drodze do Stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu” w Polsce opowiedzieli członkowie Stowarzyszenia - panie Agata Bołdok i Aleksandra Leliwa-Kopystyńska oraz pan Tomasz Prot. Niestety piątek był juĹź dniem poĹźegnań i w spotkaniu nie uczestniczyli wszyscy nauczyciele. Trud dojazdu do SulejĂłwka i emocje związane z dzieleniem się ze słuchaczami bardzo osobistymi doświadczeniami warto uszanować i w przyszłości takie spotkanie powinniśmy umieścić w środę lub czwartek.

Na zakończenie wystąpiły panie Joanna Woźnicka, która z ramienia ORE podziękowała wykładowcom i uczestnikom, Aleksandra Leliwa-Kopystyńska, która podziękowała pani Joannie Woźnickiej za poniesiony trud organizacji szkolenia i pani Edycie Kurek za zapewnienie wysokiej klasy wykładowców i wkład finansowy oraz Edyta Kurek, która podziękowała wszystkim uczestnikom 8. edycji programu i wyraziła nadzieję na jego kontynuację i dalszą współpracę.

Agata Bołdok i Tomasz Prot




Nauczyciele słuchający wypowiedzi Tomasza Prota




Agata Bołdok, Tomasz Prot i Aleksandra Leliwa-Kopystyńska