Inny nie znaczy Obcy – od niechęci do akceptacji
Projekt edukacyjny
dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponad gimnazjalnych
w ramach prowadzonego od 2003 roku
we współpracy z Centralnym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli programu „Pamięć dla przyszłości”
Tytuł naszego projektu ma charakter postulatywny. Gdyby opisywał rzeczywistość brzmiałby następująco: „Inny znaczy obcy – obcy znaczy wróg – od niechęci do nienawiści – od nienawiści do agresji”.
Co jest z nami nie tak, jeśli czarnoskóry człowiek nie może spokojnie przejść ulicą, żeby nie zostać wielokrotnie zelżony. I to nie przez skinów w glanach, ale zwykłych przechodniów, przez nas – pyta Paweł Smoleński w artykule „Czarny w Polsce nie pożyje” (Gazeta Wyborcza, 1,2 grudnia 2007). A przecież „zwykli przechodnie” to my, nasi rodzice, ale też i nasze dzieci. Rola szkoły w kształtowaniu ich postaw jest nie do przecenienia. Warto młodym uświadomić, że sami tylko dlatego mogą czuć się na ulicy bezpiecznie (i to nie zawsze) że nie różnią się od pozostałych przechodniów. Wiemy jednak dobrze, że „odpowiedni” kolor skóry nie jest dostateczną ochroną przed nietolerancją, rasizmem, antysemityzmem. Obchody Dnia Pamięci o Holocauście sa dobra okazją do mówienia w szkole na ten temat, do pokazywania uczniom zagrożeń płynących z niewłaściwego rozumienia słowa „inny”.
Stowarzyszenie „Dzieci Holocaustu” w Polsce oraz Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w roku szkolnym 2007/2008 kontynuuje inicjatywy podjęte w latach ubiegłych, dotyczące nauczania o Holokauście oraz pomocy szkołom i środowisku lokalnemu w przygotowaniu do obchodów Dnia Pamięci o Holokauście i przeciwdziałaniu zbrodniom przeciwko ludzkości.
Analizy faktów historycznych oraz procesów społecznych zachodzących na świecie i w Polce, a dotyczących przemian zachodzących w relacjach pomiędzy grupami etnicznymi, religijnymi (i w obrębie grup) pokazują złożoność i niejednoznaczność tych procesów. Sytuacja Żydów – mieszkańców ziem polskich jest dobitnym tego przykładem.
Historia, psychologia, socjologia, antropologia kulturowa i religioznawstwo – 5 dziedzin nauki angażujemy do rozważań nad tym:
- Jakie były przyczyny pojawienia się przedstawicieli różnych grup etnicznych, religijnych w Polsce;
- Jak jednostki i grupy reagują na „Obcych”;
- Jakie były postawy i działania różnych grup społecznych wobec „Obcych”;
- Literackie i artystyczne ślady tych postaw;
- Współczesne przykłady postaw wobec przedstawicieli mniejszości w Polsce (w szczególności Żydów) i historyczne korzenie tych postaw;
- Współczesna teologia wobec przedstawicieli innych religii.
Jedną z konsekwencji powyższych zjawisk i procesów dziś, na początku XXI wieku, są postawy ksenofobiczne ( w tym także antysemityzm).
Adresatem programu „Inny nie znaczy Obcy – od niechęci do akceptacji” są uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, ich nauczyciele i przedstawiciele społeczności lokalnych w których młodzi ludzie będą realizować własne projekty w ramach Programu. Zakładamy uczestnictwo około 50 -60 nauczycieli (których zaprosimy do uczestnictwa w szkoleni w lutym 2008 roku) oraz około 500-700 uczniów pracujących w ramach Programu w kilkuosobowych zespołach realizujących indywidualne projekty.
Celem Programu jest kreowanie pozytywnych wzorców społecznych, rozwijanie wrażliwości na odmienność kulturową, etniczna i religijną. Program ma kształtować i promować wśród młodych ludzi postawę otwartości, altruizmu, solidarności i niezgody na obojętność, ma przyczynić się do budowania więzi międzypokoleniowej i uwrażliwić młodych ludzi na zagrożenia wynikające z fanatyzmu i braku tolerancji. Ponadto ważnym celem jest dostarczenie młodym ludziom wiedzy na temat wielokulturowego dziedzictwa w Polsce.
Liczymy, że realizowane projekty w ramach Programu połączone zostaną z obchodami Dnia Pamięci o Holokauście i przeciwdziałaniu zbrodniom przeciwko ludzkości w szkołach polskich.
Aktywności, działania planowe Programie:
- Ogólnopolskie szkolenie dla nauczycieli
- Przygotowanie i wydanie materiałów edukacyjnych
- Realizacja projektów przez zespoły uczniowskie
- Ogólnopolski Przegląd Projektów oraz uroczysty Finał Programu
Przebieg Programu:
| październik – grudzień 2007 | Przygotowanie programu, konsultacje z Centralnym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli, rekrutacja uczestników. |
| 4-6 lutego 2008 | Ogólnopolskie szkolenie dla nauczycieli. |
| styczeń – maj 2008 | Realizacja projektów przez zespoły młodzieży oraz nauczycielami. |
| czerwiec 2008 | Uroczysty finał Programu. |
| lipiec – wrzesień 2008 | Ewaluacja Programu, przygotowanie rekomendacji do kolejnych programów edukacyjnych. |