Program edukacyjny dla nauczycieli i uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
Szkolenie w Sulejówku 23-25 lutego 2011 r.
Szkolenie dotyczące obchodów w szkołach „Dnia Pamięci o Holokauście i przeciwdziałaniu zbrodniom przeciwko ludzkości”.
Pracownia Edukacji Obywatelskiej Ośrodka Rozwoju Edukacji, Stowarzyszenie „Dzieci Holokaustu” w Polsce oraz Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma zapraszają nauczycieli szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych do udziału w szkoleniu przygotowanym w ramach VIII edycji projektu „Pamięć dla przyszłości”, które odbędzie się w Ośrodku Szkoleniowym ORE w Sulejówku, w dniach 23-25 lutego 2011 roku.
Szkolenie organizowane jest przy wsparciu merytorycznym Muzeum Historii Żydów Polskich oraz Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Warszawie. Adresatami szkolenia są nauczyciele zainteresowani realizacją w szkołach obchodów „Dnia Pamięci o Holokauście i przeciwdziałaniu zbrodniom przeciwko ludzkości”, organizowanych w rocznicę wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim w dniu 19 kwietnia. Tegoroczny temat przewodni to Powojenne losy „Dzieci Holokaustu”. Celem szkolenia jest merytoryczne i metodyczne przygotowanie do realizacji obchodów „Dnia Pamięci o Holokauście i przeciwdziałaniu zbrodniom przeciwko ludzkości”.
Organizatorzy pokrywają koszty wyżywienia, zakwaterowania, materiałów szkoleniowych, nie zwracają kosztów podróży. Termin nadsyłania zgłoszeń upływa 15 lutego br.
Pobierz FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY (plik PDF).
Zgłoszenia prosimy przesyłać do 15 lutego br.
e-mailem na adres:
joanna.woznicka@ore.edu.pl
faksem do:
Pracowni Edukacji Obywatelskiej ORE
fax: 22 345 37 52
listem na adres:
Al. Ujazdowskie 28
00-478, Warszawa
Informacje o zakwalifikowaniu się do udziału w szkoleniu zostaną wysłane pocztą elektroniczną.
Szkolenie w Sulejówku 24-26 listopada 2010 r.
„PAMIĘĆ DLA PRZYSZŁOŚCI”
edycja – 2010/2011
POWOJENNE LOSY „DZIECI HOLOKAUSTU”
W dniach 24 – 26 listopada 2010 roku w Centrum Szkoleniowym w Sulejówku Ośrodek Rozwoju Edukacji wspólnie ze Stowarzyszeniem „Dzieci Holocaustu” w Polsce i Żydowskim Instytutem Historycznym im. Emanuela Ringelbluma, przy wsparciu merytorycznym Biura Edukacji Instytutu Pamięci Narodowej i Muzeum Historii Żydów Polskich, zorganizowały kolejne szkolenie dla nauczycieli, przygotowujące do obchodów „Dnia pamięci o Holokauście i przeciwdziałaniu zbrodniom przeciwko ludzkości”
W tym roku po raz pierwszy tematem szkolenia były powojenne losy „dzieci Holokaustu”. Zainteresowanie nauczycieli tą tematyką przeszło nasze oczekiwania. Liczba chętnych do udziału w szkoleniu przekroczyła liczbę dostępnych miejsc, tak że musiała powstać lista rezerwowa. Zaproponowany program szkolenia był bardzo atrakcyjny i został obsadzony przez wybitnych specjalistów.
Zajęcia rozpoczęły się w środę o godzinie 14.00 od przedstawienia programu, celu szkolenia i zawiązania grupy. Podczas tej części zajęć pierwsza zabrała głos pani Ewa Bobińska – kierownik Pracowni Edukacji Obywatelskiej Ośrodka Rozwoju Edukacji, która opowiedziała o początkach projektu „Pamięć dla przyszłości”, o tym, jak w 2003 roku przyszły do niej panie Elżbieta Ficowska i Joanna Sobolewska – ówczesna przewodnicząca i wiceprzewodnicząca Stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu”, i zaproponowały współpracę. W pierwszym projekcie ogłoszono konkurs na scenariusz filmowy, opisujący losy osoby ocalonej z Zagłady, i do udziału zaproszono uczniów i nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych. Wówczas zdobywcy dwóch pierwszych miejsc – uczniowie i ich opiekunowie w nagrodę pojechali do Waszyngtonu.
Z kolei pani Aleksandra Leliwa-Kopystyńska ze Stowarzyszenia uzasadniła wybór tematu szkolenia. „Dzieci Holocaustu” mają dzisiaj od 65 do 84 lat, więc całe swoje dorosłe życie przeżyły po wojnie. Wskazała na to, kiedy i jak kształtowała się ich tożsamość, jaki wpływ na ten proces miał powojenny polski antysemityzm. Obecnie te problemy są badane przez socjologów, kulturoznawców, judaistów, etnologów, antropologów i historyków, zatem warto je poruszyć w działaniach z zakresu edukacji obywatelskiej.
Jako trzecia wystąpiła pani Edyta Kurek, zastępca dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma, która podkreśliła, jak wielką wagę ŻIH przywiązuje do edukacji i jak bliski jest mu temat tegorocznego szkolenia.
Po oficjalnym otwarciu szkolenia zaczęły się zajęcia. Pani Monika Koszyńska z IPN miała wykład o motywach ratowania Żydów, szczególnie dzieci żydowskich. Swoją wiedzę na ten temat czerpała z informacji o polskich Sprawiedliwych. Po wykładzie poprowadziła warsztaty, mówiąc o dzieciach żydowskich w czasie Zagłady.
Po kolacji pani Ewa Babińska z ORE mówiła o realizacji projektów związanych z obchodami dnia pamięci o Holokauście, a następnie pani Barbara Turalska z SDH pokazała słuchaczom krótkie filmy zrealizowane przez uczniów, które uzyskały nagrody i wyróżnienia w ubiegłorocznym konkursie przeprowadzonym w ramach projektu „Pamięć dla przyszłości” oraz zaprezentowała filmy dotyczące tematyki szkolenia, zrealizowane przez profesjonalnych twórców.
25 listopada rano pani Wiesława Młynarczyk z IPN wygłosiła wykład o szkolnictwie żydowskim, prowadzonym przez Centralny Komitet Żydów w Polsce, po czym poprowadziła warsztaty na temat antysemityzmu w powojennej Polsce. Po przerwie na kawę nauczyciele zostali podzieleni na dwie grupy, w których uczestniczyli w warsztatach dotyczących „Kampanii antysyjonistycznej w latach 1967/68”. Warsztaty poprowadziła pani Katarzyna Kulińska z Muzeum Historii Żydów Polskich. Tego samego dnia, po obiedzie, wysłuchaliśmy bardzo ciekawego wykładu pani dr Alicji Całej z ŻIH. Pani Cała mówiła „O problemie antysemityzmu w powojennej Polsce”. Wykład ilustrowany licznymi nazwiskami i faktami szczególnie zaciekawił nauczycieli historii.
Po przerwie na kawę wystąpiła pani dr Helena Datner z ŻIH. W krótkim wykładzie powiedziała o różnych formach kształtowania tożsamości „dzieci Holokaustu” i modelach tej tożsamości po Szoa i roku 1968. Następnie poprowadziła panel z przedstawicielkami trzech pokoleń. Panelistkami były panie: Aleksandra Leliwa-Kopystyńska – „dziecko Holocaustu”, Anna Dodziuk – reprezentantka i jedna z założycielek Stowarzyszenia Drugiego Pokolenia oraz Ania Ciszewska – dwudziestokilkuletnia reprezentantka trzeciego pokolenia. Mówiły one o swojej tożsamości, do której każda z nich inaczej dochodziła. Najmniej problemów tej natury miała pani Ciszewska, która jest świadomą polską Żydówką. Jej tożsamość żydowska nigdy nie „uwierała”.
Po kolacji wystąpiła jeszcze pani Noemi Bażanowska z Muzeum Historii Żydów Polskich. W swoim wykładzie mówiła o powrocie do dzieciństwa dzieci, które przeżyły koszmar getta czy tułaczki i ukrywania się, a po wojnie trafiły do domów dziecka.
26 listopada rano nauczyciele wysłuchali wykładu pana Piotra Kowalika, kierownika Centrum Edukacyjnego Muzeum Historii Żydów Polskich, który mówił o doświadczeniu otwartej edukacji żydowskiej w szkole Laudera-Morasza w Warszawie. Po przerwie kawowej pani Kamila Dąbrowska, także z MHŻP, opowiadała o losach emigracji pomarcowej.
Przedostatnim punktem szkolenia było spotkanie ze świadkami historii. O swoich wojennych i powojennych losach, kształtowaniu się tożsamości i drodze do Stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu” w Polsce opowiedzieli członkowie Stowarzyszenia – panie Agata Bołdok i Aleksandra Leliwa-Kopystyńska oraz pan Tomasz Prot. Niestety piątek był już dniem pożegnań i w spotkaniu nie uczestniczyli wszyscy nauczyciele. Trud dojazdu do Sulejówka i emocje związane z dzieleniem się ze słuchaczami bardzo osobistymi doświadczeniami warto uszanować i w przyszłości takie spotkanie powinniśmy umieścić w środę lub czwartek.
Na zakończenie wystąpiły panie Joanna Woźnicka, która z ramienia ORE podziękowała wykładowcom i uczestnikom, Aleksandra Leliwa-Kopystyńska, która podziękowała pani Joannie Woźnickiej za poniesiony trud organizacji szkolenia i pani Edycie Kurek za zapewnienie wysokiej klasy wykładowców i wkład finansowy oraz Edyta Kurek, która podziękowała wszystkim uczestnikom 8. edycji programu i wyraziła nadzieję na jego kontynuację i dalszą współpracę.
Aleksandra Leliwa-Kopystyńska
Barbara Turalska
Joanna Woźnicka
Agata Bołdok i Tomasz Prot
Nauczyciele słuchający wypowiedzi Tomasza Prota
Agata Bołdok, Tomasz Prot i Aleksandra Leliwa-Kopystyńska
Stowarzyszenie „Dzieci Holocaustu” w Polsce oraz Ośrodek Rozwoju Edukacji (dawniej CODN) w roku szkolnym 2010/2011 zamierza kontynuować inicjatywę podjętą w latach ubiegłych, dotyczącą nauczania o Holokauście oraz pomocy szkołom i ich środowisku lokalnemu w przygotowaniu się do uczczenia Dnia Pamięci o Holokauście.
Projekty prowadzone w latach 2003 – 2006 miały na celu upowszechnienie wiedzy o Holocauście i budowanie pamięci o wojennych losach narodu żydowskiego. Kolejne projekty sprzyjać miały kształtowaniu pogłębionej refleksji na temat konsekwencji, jakie Holocaust pozostawił w świadomości i postawach etycznych uczestników, a także następnych pokoleń. Taką propozycję zawierały kolejne projekty: „Trudne wybory” (2006/07), „Pamięć i tożsamość” (2007/08), „Jak przeżyć – strategie przetrwania na „stronie aryjskiej” (2008/09), wreszcie „Ludzie ,czas i miejsca – Holocaust moimi oczami (2009/10). W ten nurt wpisuje się też obecny projekt na rok szkolny 2010/2011.
POWOJENNE LOSY „DZIECI HOLOCAUSTU”
„Dzieci Holocaustu” to osoby dzisiaj ponad siedemdziesięcioletnie, które dzięki pomocy „Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata”, niewiarygodnemu poświeceniu własnych rodziców, a często także cudownemu zbiegowi okoliczności, uniknęły zagłady. Czy jednak nadal pozostały członkami społeczności żydowskiej?
W potocznym rozumieniu skutki Zagłady znalazły swój finał wraz z końcem wojny. Nic dalszego od prawdy! A już szczególnie w przypadku „Dzieci Holocaustu”.
Świat ich najwcześniejszego dzieciństwa nagle przestał istnieć. Rodzina została unicestwiona w całości, lub jej nieliczni członkowie, którzy przeżyli, zniszczeni fizycznie i psychicznie, przestali pełnić dotychczasowe role. Nie zawsze potrafili stanowić oparcie.
Straumatyzowane matki przekazywały ten stygmat dzieciom. Dla tych, które znalazły się w sierocińcu, to był temat tabu. W całej Polsce raj socjalistyczny wykluczał problemy narodowe, religijne.
Dzieci znalazły się w nieprawdopodobnej sytuacji; na strzępy pamięci o żydowskiej rodzinie nakładają się wspomnienia fałszywej, wojennej tożsamości. I to ona przetrwa działania wojenne. W większości wypadków będzie utrwalana dalej, aż do starości. Jeśli odnalazła się matka, to najczęściej ukrywała swoją tożsamość i często dalej pozostaje „w szafie”.
Jeśli trzeba ukrywać tożsamość, to znaczy, że jest ona gorsza, wstydliwa. W takiej atmosferze rośliśmy i dojrzewaliśmy.
Jak zdążaliśmy do dzisiejszej świadomości, jakie kręte drogi prowadziły nas do wspólnej organizacji – Stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu” – o tym chcemy opowiedzieć nauczycielom i uczniom w Polsce.
Adresatem programu są nauczyciele i uczniowie szkół gimnazjalnych i ponad-gimnazjalnych. W jego ramach przewidujemy organizowanie warsztatów dla nauczycieli z udziałem historyków i członków Stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu”.
Kolejnym elementem programu będą wizyty w szkołach, gdzie członkowie Stowarzyszenia opowiedzą o swoich doświadczeniach i powojennych losach.
Cele programu: program ma doskonalić wiedzę i umiejętności nauczycieli w nauczaniu o Holokauście. Ma także kształtować i promować wśród młodych ludzi postawę otwartości, altruizmu, solidarności i niezgody na obojętność, uwrażliwić młodych ludzi na zagrożenia wynikające z fanatyzmu i braku tolerancji.
Warsztaty będą organizowane przez Centrum Rozwoju Edukacji.
Przy realizacji programu będą współpracować: Instytut Pamięci Narodowej – którego Biuro Edukacji Publicznej prowadzi seminarium o powojennej historii Żydów, Muzeum Historii Żydów Polskich i Żydowski Instytut Historyczny, zapewniając udział w warsztatach historyków, zawodowo zajmujących się tą tematyką.
Planujemy wydanie materiałów edukacyjnych, które będą służyły nauczycielom w pracy z uczniami.
Harmonogram działań:
| listopad 2010 | warsztaty dla nauczycieli |
| luty – maj 2011 | wizyty w szkołach |
| maj 2011 | forum edukacyjne z udziałem historyków, nauczycieli, przedstawicieli uczniów, którzy mogą przygotować samodzielne wystąpienia na ten temat |
| jesień 2011 | wydanie materiałów edukacyjnych |